Tijdens deze 14de bijeenkomst kregen we opnieuw de kans om in een opperbeste sfeer, elkaar te ontmoeten, ervaringen uit te wisselen en oplossingen te delen.
In 28 jaar hebben we een hele weg afgelegd maar de goede luim, de kwaliteit van de uiteenzettingen, de dynamiek van de verpleegkundigen-ziekenhuishygiënisten, m.a.w. de PASSIE voor hun job, is nog altijd net dezelfde.
Ik heb het genoegen u een overzicht te geven van de thema’s die aan bod zijn gekomen.   Alle uiteenzettingen kunnen worden ingekeken op www.abihh.be .

DONDERDAG

De bijeenkomst begon met een woordje van de voorzitters: Mevr. Aggoune / Frankrijk – Dhr. Louis / Luxemburg – Dhr. Barbier/ België die het hadden over de evolutie van ZH in hun land, over de verwachte innovaties en de projecten die op stapel staan.

• Tot in 2017 gaat alle aandacht in Frankrijk naar de reorganisatie van de waakzaamheid en naar de patiënt, die de rode draad door het verhaal blijft.
• Luxemburg betreurt dat er geen statuut verpleegkundige-ziekenhuishygiënist bestaat, ook al is er intussen wel een hele weg afgelegd.
• België geeft toelichting bij de wetgevende wijzigingen op vlak van ZH en onderstreept behalve de samenwerking die er voortaan is tussen artsen en verpleegkundigen ZH (Ziekenhuishygiene), ook de rol van referentieverpleegkundigen op een vrijwillige basis.

Na deze inleiding volgden de uiteenzettingen:

Profiel van de verpleegkundigen-ziekenhuishygiënisten
Braeckveld – NVKVV – België

Een uiteenzetting over de ontwikkeling van het competentieprofiel van de VZH, dat moet leiden tot een professionalisering van het vak en het opstellen van een Europees competentieprofiel, op basis van de akkoorden van Bologna. Die moeten op hun beurt de vereisten inzake opleiding en opleidingsniveau in Europa stroomlijnen.
In 2013 is het afgewerkte profiel voorgesteld en gepubliceerd, om het aantal zorggeassocieerde infecties te beperken en de kwaliteit en veiligheid van de zorgverlening te bevorderen, via een masteropleiding gekoppeld aan specifieke vaardigheden.

Evolutie en identificatie van de uitdagingen
Houdart – C.H. Jolimont – België

In de toekomst moet ZH rekening houden met het volgende:

• Wijzigingen van klimaatfenomenen, die tot ziektes kunnen leiden zoals cholera en tyfus.
• De stijging van de temperaturen is verantwoordelijk voor legionella-infecties en een toename van het aantal teken en muggen.
• De toename van het toerisme, dat zorgt voor overdracht van ziektes zoals Chikungunyakoorts en SARS en risico op overdracht nog verergerd door het toegenomen aantal vliegtuigreizen.
• Migratie van populaties die gele koorts verspreiden.
• De socio-demografische evolutie en het bestaan van megasteden waardoor virussen de kop opsteken en de populaties in krottenwijken besmetten.
• Sociale ongelijkheden met een specifiek risico en stijging van het aantal Soa’s, gevallen van tuberculose.

Gezondheidsvoorlichting richt zich op lokale en internationale surveillance, de beperking van het AB verbruik en een betere verdeling van de middelen kunnen naast meer opleidingen geriatrie en de keuze voor electieve chirurgie een oplossing bieden voor toekomstige problemen.

Hygiënist en risicobeheerder in de zorginstelling
A.C. Guille des Buttes – Nantes – Frankrijk

Chaostheorie toegepast op kiemen en geassocieerd met ernstige gevolgen.
Balans na 1 jaar aanpak van risicobeheer via een versterking van de transversale positie, die deel uitmaakt van de algemene coördinatie van de zorgen.
Perspectieven:

• Stuurgroep “risicobeheer”
• Globalisering van het risicobeheer waarvan ZH deel uitmaakt, zoals transfusie
• Risicobeheer ingang doen vinden in de dagdagelijkse activiteiten van de zorgverleners op basis van de preventie van het infectierisico
• Vaardigheden op vlak van andere risico’s overdragen
• ZH niet langer isoleren tot ZH maar dit globaliseren met de andere risico’s

Hoe frissen we de kennis op vlak van ZH bij 180 studenten op een originele manier op? 
Crelot en F. Zanini – Helmo – België

Na een eerste initiatief in 2004, organisatie van een volledige dag om de kennis op vlak van ZH bij studenten op te frissen. De belangrijkste uitdagingen waren de volgende:
– 180 studenten toevertrouwen aan 5 personen
– Sponsors vinden om de kosten van die dag te dekken (geschenken en grafische vormgeving)
Deze dag heeft de studenten aan het denken gezet, door hun concepten te toetsen aan die van hun collega’s en aan hun ervaringen.
Deze dag heeft ook tot een socio-cognitief conflict geleid, dat op zijn beurt voor een conflictregeling heeft gezorgd.
– Noodzaak om nauwgezet te werk te gaan, over een continue actualisering te beschikken, die op de werkomgeving is afgestemd.

Simulatie in de gezondheidszorg: toepassing in hygiëne
Zaro–Goni – Bordeaux – Frankrijk

 Basisprincipe: “Nooit voor het eerst op de patiënt”
Vroeger: lessen in auditoria en op de diensten.
Vanaf 2000 ontstaat in de universitaire ziekenhuizen in Europa, het concept van simulatie in de gezondheidszorg, waardoor zorgsituaties of – omgevingen kunnen worden nagebootst om professionals of teams diagnose- of therapeutische procedures aan te leren.
Een aantal voordelen zijn:

– Geen risico voor de patiënt
– Meer scenario’s
– De professional is een volwaardig actor in zijn opleiding
– Foutbeheer
– Reproduceerbare situaties
– Verwerven van specifieke technische vaardigheden

Aanpak in 5 stappen (briefing, pre-briefing, vergelijkbare praktijk, debriefing en conclusies).

Simulatie in de gezondheidszorg toegepast op het beheer van het infectiegevaar maakt deel uit van die nieuwe instrumenten. Nu is het aan ons om daar in de praktijk gebruik van te maken.

Bermudadriehoek in ZH
Velghe – CHU Brugmann – België

 Deze uiteenzetting ging uit van twee beschouwingen:
Elke patiënt heeft recht op kwaliteitsvolle zorgen, vooral dan op vlak van ZH;
Elke verpleegkundige moet zich professioneel kunnen ontplooien via een persoonlijk ontwikkelingsplan.
Het definiëren van de taken en verantwoordelijkheden van eenieder, de analyse van de dysfuncties en oorzaken van het niet-naleven van de regels inzake ziekenhuishygiëne, de identificatie en analyse van de opleidingsbehoeften, het opstellen van een functieprofiel en van een opleidingsplan voor referentieverpleegkundigen ZH zijn essentieel. Het verpleegkundige kader ZH wordt op die manier actief betrokken bij het omvormen van een “Tayloriaanse” organisatie (knowhow) naar een organisatie “totaalberoep” (kunnen ageren en inter-ageren) …. Daardoor ontstaat een schermerzone in de driehoeksrelatie tussen de hoofdverpleegkundige, de referentieverpleegkundige en het kaderlid.   Welkom dus in de “Bermudadriehoek” van de ZH.

Implementatie van een programma rond handhygiëne en lokale productie van hydroalcoholische oplossing in Sub-Saharaans Afrika 
Fouveau – Rennes – Frankrijk

Het gaat hier over een experiment in Burundi, dat de hele implementatie van de fabricatie van hydroalcoholische oplossing beschrijft: aankoop van het materiaal, ontwikkelen van de techniek, controle van de kwaliteit van het afgewerkte product, de struikelblokken tijdens het parcours en de perspectieven in een land waar ziekenhuishygiëne nog in de kinderschoenen staat en waar het devies luidt: “U weet hoe laat het is, wij hebben tijd”.
Hier wordt uiteindelijk het bewijs geleverd, dat waar een wil is, er altijd een weg is, zelfs in Afrika.

Hervorming van de werking en procedures van de melkbank in het kader van een programma kwaliteitsgarantie
Gylbert – Erasmus-ULB ziekenhuis – België

Betreft: gepersonaliseerde en anonieme melkdonaties
Problemen: geactualiseerde maar niet-gevalideerde procedures.
Niet traceerbaar, geen kwaliteitscontrole en verouderd materiaal.
Noodzaak om disfuncties en ongewenste voorvallen aan te pakken, via toepassing van het Reasus-model met een actieplan in 5 stappen, dat heeft geleid tot een verbetering van de hygiëne, de omgeving en het materiaal, waarbij de teams zijn betrokken via het verspreiden van informatie bij zowel geneesheren als verzorgend personeel, aan de hand van een heen- en weerschriftje en regelmatige vergaderingen.

Communicatie zorgverlener – patiënt over handhygiëne: voor een sterkere betrokkenheid van de patiënt en een engagement van de zorgverleners          
M.A. Ertzscheid – Rennes – Frankrijk

Betreft het resultaat van de veranderingen die sinds 2012 in gang zijn gezet door een week rond patiëntveiligheid en de Franse campagne “Patients – soignants: tous concernés” die de patiënt als volwaardige partner bij zijn veiligheid betrekt.
Dit project omvat een geleidelijke invoering van protocollen en opleidingen, onder leiding van de teams die verantwoordelijk zijn voor ziekenhuishygiëne.

Afsluitend:
– HH staat centraal in een kwaliteitsvolle zorgverlening.
– Elke persoon wordt met een positieve ingesteldheid aangeworven
– Gerichte en praktische informatie voor de patiënten.
– Patiënt op zijn gemak stellen

Bedenkingen bij de renovatie van een sterilisatiedienst    
Gobert – CHDN – Luxemburg
Demonstratie van de haalbaarheid van de oprichting van een nieuwe sterilisatiedienst na de ontdekking van bepaalde gebreken geassocieerd met de interne productiekeuze, waarbij de normen van het Duitse ministerie worden gerespecteerd (RKI).

Het experiment loopt van 2007 tot 2013 met de sloop van de bestaande lokalen, verwijdering van het verouderde materiaal en de installatie van een hightech sterilisatie, met betere arbeidsomstandigheden voor het personeel als gevolg (bijv.: gebruik van een vierkanten siliconentapijt dat het geluid dempt en de instrumenten kan meten).

Bijzonder MRSA verhaal in zorginstellingen voor langdurig verblijf  
Elis – Institut Pacheco – België

In acute ziekenhuizen wordt MRSA goed gecontroleerd, in instellingen voor langdurig verblijf :
is het infectierisico geringer omdat de algemene toestand er stabieler is zijn er minder technische handelingen
Maar:
hoger risico op MRSA-infectie van de luchtwegen met een mortaliteit maal 2 in geval van geassocieerde dementie.
hoger risico op overdracht door (o.a.): 
 – erlies van autonomie
 –  dementie
–  langere verblijfsduur

De MRSA-prevalentie bij langdurig verblijf bedraagt 19%. Het project streeft naar een vermindering van de endemische belasting.
Daarom worden opgenomen patiënten systematisch gescreend, daarna semestrieel om de evolutie van het aantal MRSA-gevallen in situ op te volgen.
Deze rigoureuze aanpak van MRSA mag evenwel een comfortabel leven voor de bewoner niet beletten.

Getroffen maatregelen zijn:
 – geen isolering
 – maaltijden samen met de andere patiënten en deelname aan interne en externe activiteiten
 – algemene maatregelen + handhygiëne zorgpersoneel en bewoners
 – extra maatregelen voor het personeel omdat de HH niet 100% wordt nageleefd.

Conclusies:
Strikte regels inzake hygiëne voor het personeel, gerichte opleidingen per team en kwaliteit van het verblijf zorgen ervoor dat deze aanpak voor de patiënten er menselijker op wordt.

Nieuwe aanbevelingen – Beheersen van de hoog resistente opduikende bacteriën – Ervaring van de AP – HP ziekenhuizen    
Nion Huang – Paris – Frankrijk 

Betreft: carbapenemase producerende enterobacteriaceae of glycopeptide-resistente d’enteroccocus faecium (ERG).
De situatie van ziekenhuizen in Parijs vereiste een drastisch protocol voor de aanpak van dit probleem.
Bij de hospitalisatie van patiënten uit landen met een hoog aantal van dat soort bacteriën en voor patiënten die het voorgaande jaar zijn opgenomen, is hoge waakzaamheid geboden.

Drastische noodmaatregelen om het risico op secundaire gevallen maximaal te beperken, zoals een totale scheiding van het personeel dat deze patiënten verzorgt (2 verzorgingszalen – 2 rustzalen).
Algemene nationale aanbevelingen:
– Contactvoorzorgsmaatregelen
– Stopzetting overdracht dragers en contacten
– Screenen en isoleren van contacten, ook die die reeds waren overgedragen op het ogenblik van de ontdekking van het 1ste geval
– Screenen contact 1X/week tot aan het ontslag
– In geval van epidemie, groeperen van patiënten in 3 afzonderlijke sectoren met elk eigen personeel
– Identificatie van heropnames van gevallen en contacten
– Beheer van de excreten

Epidemiologie van de opduikende bacteriën in België  
Jans – ISP – België

Toelichting bij de historiek van het opduiken van antibioticaresistentie en bij het verband met het toegenomen verbruik en leidt daaruit af dat het om een verhaal zonder einde gaat. Voorstelling van het epidemiologische beeld van de resistente bacteriën (MRSA, BLSE, CPE, …). De spreekster geeft een overzicht van de acties ter bestrijding van de antibioticaresistentie in België sinds 1993 en geeft uitleg bij de strategieën inzake preventie en controle van multiresistente bacteriën in een ziekenhuisomgeving en in rusthuizen.

Burkholderia cepacia epidemie, een onverwacht reservoir
Alfagem-Gonzales – CHU Luik – België
Relaas van een epidemie waarvan 16 patiënten slachtoffer waren en die een grondig onderzoek heeft vereist om de oorzaak te vinden: een gramnegatieve bacterie die goed in water gedijt en weinig voedingsbodem vereist maar die verantwoordelijk is voor luchtwegen- en urinaire infecties, en die een bijzonder tropisme heeft voor patiënten met mucoviscidose, bij wie ze necrotiserende pneumonie veroorzaakt.
Uit talrijke omgevingsbemonsteringen blijkt uiteindelijk de aanwezigheid van Burkholderia cepacia in de ZEEP waarvoor 12 monsters zijn besmet.

Perspectieven:
– keuze voor een wasoplossing met CE-markering
– snelle aanpak van de epidemie
– efficiënte samenwerking tussen het laboratorium voor microbiologie en ZH

VRIJDAG

Van een waarschuwing in een gezondheidsinstelling naar een instrument voor risicobeheer en meer …
Laprugne Garcia – Lyon – Frankrijk

Definitie: preventie van ongewenste voorvallen door te vermijden dat ze zich voordoen, of opnieuw voordoen.

Op basis van een incident bij de plaatsing van een subcutane katheter, toepassing van een risicobeheer.
Zo was een analyse van de oorzaak mogelijk en kon een audit in 6 stappen worden uitgevoerd, waarbij het hele systeem werd doorgelicht en een feedbackfiche kon worden opgesteld.

Door de implementatie konden mogelijke ongevallen met mogelijke oplossingen worden voorzien, opdat dit zich niet meer zou voordoen:

è Online opleiding

è Downloadbare instrumenten

è Evaluatie-enquêtes over de praktijken

Hygiëne en kwaliteit, een geïntegreerde aanpak

Dehon – Clin. de l’Europe – België

In 2013, opstart van een accrediteringsproces Europa ziekenhuizen voor het label Joint Commission International (JCI).

Opvallend is dat snel contact wordt gelegd tussen kwaliteitsprojecten en ZH, waarbij de patiënt centraal blijft staan (bijv.: veiligheid van de geopereerde patiënt).

Dit heeft geleid tot een automatische training van de teams die zichzelf beheren, problemen analyseren en oplossingen vinden = STAND UP

Zo vindt een systeem ingang van continue verbetering en participatieve cultuur.

Onze bijdrage leveren tot het geïnformatiseerd dossier

Laurent – CHIREC – België

Beschrijving van de invoering van een nieuw en uiterst volledig geïnformatiseerd verpleegkundig dossier, waarvan de kaderleden met de implementatie zijn begonnen in 2009.

De toegang tot het programma gebeurt met een badge. Regelmatig gebeurt er met eenieders instemming, een parametrering van de schermen.

Per patiënt zijn zeer volledige overzichtstabellen beschikbaar met daarin statistieken. Beschrijving van de inbreng van de VZH in het continue verbeteringsproces van het dossier.

Belgische nationale enquête rond de praktijken inzake inplanteerbare katheters

Magnette – CHR Huy – België

Overzicht van de praktijken inzake inplanteerbare katheters in de Franstalige ziekenhuizen.

Procedures bestaan: plaatsen van de naald, vervanging van het verband, gebruik van antiseptische middelen, SPof heparine. Er zijn echter veel verschillende methoden, die een uniformering vergen van de praktijken door aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad.

Workshop voor referentieverpleegkundigen ZH

Mevr. Haesebroeck (voor K. Rottey) – NVKVV – België

In de wetgeving staan geen verwijzingen naar referentieverpleegkundigen, behalve in het kader van een federaal pilootproject. Elders in Europa is dat ook het geval.

Ideaal zou 1 referentieverpleegkundige ZH/zorgeenheid zijn maar is dit financieel haalbaar?

Door het tekort aan verpleegsters zijn de rollen en taken zowel verticaal als horizontaal geëvolueerd.

In België bestaat er een basisopleiding. Blijkbaar is het voor de ziekenhuizen moeilijk om hun personeel daarvoor in te schrijven en dus loopt er een project om deze opleiding te uniformiseren onder de vorm van een workshop.

3 punten zijn daarbij belangrijk:

veralgemening in België van een functieprofiel

ondersteuning door een wettelijke basis

definiëring van rollen en taken (een normalisatie van de inhoud van de opleiding)

Deze workshop kan in heel Europa worden georganiseerd, waardoor functieprofiel en vereisten overal dezelfde zouden zijn

Welke factoren bepalen of het verpleegkundig personeel de goede praktijken inzake hygiëne al dan niet naleeft

Arai – Casablanca – Marokko

In Marokko bedraagt het aantal zorginfecties 28% en de naleving van handhygiëne 20%.

Het personeel weet er niets van, wil niet en kent er niets van. Er is dus nog heel wat werk aan de winkel maar:

op verpleegkundig vlak ontbreekt het aan een globaal beleid

De referentieverpleegkundigen ZH worden niet gevaloriseerd.

Er is geen opleiding ZH.

Onderzoek naar een glycopeptide-resistente enterokokken epidemie

Cauchy – Lille – Frankrijk

Beschrijving van een glycopeptide-resistente enterokokken epidemie op een dienst geriatrie waar patiënten met polypathologieën ouder zijn dan 75 jaar en aan dementie lijden, afhankelijk zijn en er langdurig verblijven.  

4 praktijkgevallen worden voorgesteld en in elk van de gevallen werd gebruik gemaakt van speciaal daarvoor bestemde teams en werden de patiënten gecohorteerd.

Kader van het risicobeheer toegepast op het beheer van epidemieën. Toepassing van de Alarm-methode

Landriu – Paris – Frankrijk

Demonstratie van de ALARM-methode op praktijkgevallen, met een impact op de individuen, taken, teams en de organisatie.  

Aanvankelijk voelde het personeel zich weinig betrokken en de VZH zich vereenzaamd.

Op basis van deze analyse werden volgende punten bij het personeel aangepakt:

sensibilisering van de teams

opleiding rond hoog resistente opduikende bacteriën (BHRe)

hervorming protocollen en opleidingen

multidisciplinaire vergaderingen

waarschuwingssysteem moet worden aangepast

invoering van een audit-cultuur en meer aandacht van de zorgverleners voor de patiënten

ondersteuning van de VZH.

Strategie voor het opsporen van staphylococcus aureus op een dienst orthopedisch chirurgie

Marechal – Clin. Sud Luxembourg – België

Toelichting bij de toepassing van een strategie voor het opsporen van staphylococcus aureus op een dienst orthopedisch chirurgie in een Belgisch ziekenhuis.

De besmetting vond plaats op een operatiekwartier tijdens de ingreep.

Daarom is het belangrijk om de patiënten net voor, aan de vooravond en de ochtend van de ingreep te dekoloniseren.

PCR-screening op orthopedie en/of ambulant met ontsmetting gedurende de 5 voorafgaande dagen + dekolonisatiefiche.

Screening neus-keel-oren en lies.

Zowel personeel als patiënten hebben deze maatregelen goed nageleefd.

Flexibele en warmtegevoelige endoscopie, analyse van de praktijken in 2014

Mutsers – CHU Liège – België

In de aanbevelingen (8355) van 2010 omschrijft de Hoge Gezondheidsraad het ontsmettingsproces en legt hij de nadruk op de veiligheid van het personeel en de patiënten.

Daarna worden procedures opgesteld en wordt gekozen voor een automatisch onderhoud via desinfecterende wasmachines en het invoeren van een traceerbaarheid.

Een enquête wordt uitgevoerd op 46 diensten in 20 Belgische ziekenhuizen.

Conclusies:

29% wasbeurt/ontsmetting met de hand

71% in automatische machine

Glutaaraldehyde is de meest gebruikte oplossing

¼ niet traceerbaar

½ geen controle endoscopen

Enkele tips:

Grotere zalen en aangepaste apparatuur voorzien

Kiezen voor een professionele ontsmetting

De organisatie vereenvoudigen

De uitrusting harmoniseren (kwaliteit- efficiëntie- veiligheid)

Nadenken over de lokalen (aantal zalen voor endoscopie), het aantal endoscopen, het aantal cycli, het aantal en de kwalificatie van de personeelsleden, de centralisatie van de ontsmetting …

Een stap voorwaarts is nodig met certificeringen, traceerbaarheid, ergonomie, een berekening van de kosten voor aankoop en exploitatie, en de evaluatie van de kost van deze aanpak.

Gastro-enteritis epidemie als gevolg van het norovirus in de bejaardensector. Welke preventiestrategie?

Schmit – CHNP – Luxemburg

Zowel patiënten als personeel in de bejaardensector waren getroffen door een gastro-enteritis epidemie als gevolg van het norovirus. De aanpak van die epidemie verliep als volgt:

opvolging van de naleving van handhygiëne

opleiding van het personeel en nieuw aangeworvenen

gebruik van hydroalcoholische oplossing

correct gebruik van handschoenen

opleiding van het onderhoudspersoneel

evaluatie van de non-conformiteit van de keukens

Preventie van de overdracht van hoog resistente opduikende bacteriën (BHRe???) : een regio mobiliseren

Bagdhadi – Rijsel – Frankrijk

Verschillende epidemieën met hoog resistente bacteriën in de regio hebben de aandacht gevestigd op het beheer van uitscheidingsproducten en het juiste gebruik van bedpanspoelers

Doelstelling was werk te maken van het volgende:

Opleidingen over het elimineren van uitscheidingsproducten

Wisselprotocol

Herziening procedure

Herinrichting van de lokalen en nieuwe bedpanspoelers

Gebruik van absorberende zakken met geleermiddel

Experiment in een ziekenhuis met de opvang van een patiënt

met een zeer besmettelijke ziekte.  

           I .Van Wynsberghe – CHU St Pierre – België

De opduikende zeer besmettelijke ziektes hebben betrekking op kiemen in bioveiligheid 3 (MHCe), met name SARS – H1N1- MERS.

Hemorragische-koortsvirussen zijn van niveau 4.

Een overeenkomst met het ministerie heeft het volgende opgeleverd:

Generische procedures die toepasbaar zijn op alle opduikende kiemen

Een gemeenschappelijke basis voor elke waarschuwing in functie van de pathologie

In februari 2014 moesten als gevolg van de EBOLA crisis de bioveiligheid 4 maatregelen worden getroffen:

Voorzorgsmaatregelen bij monsternames met label ‘biohazard’ (vertrekken naar het buitenland)

Interne waarschuwing met medische actie

Hospitalisatie op intensieve zorgeenheden onder negatieve druk en FFP3 masker

Beheer van lichaamsvloeistoffen

Afval ontsmetten

Deze maatregelen komen uit een handleiding en zijn aangepast. Daarbij werd de nadruk gelegd op de rol van de begeleider bij het verwijderen van de beschermingsmiddelen en voor de opvang van de patiënt, rekening gehouden met de 14 fundamentele behoeften van V. Anderson.

De volgende bijeenkomst vindt in de loop van oktober 2016 plaats in Rijsel, Frankrijk, met opnieuw de deelname van de Zwitsers en Canadezen.