Inleiding   

De infecties met een collectieve impact vereisen bijzondere aandacht in woonzorgcentra (WZC), in ziekenhuizen, in alle zorgverlenende instanties. De overheid is van oordeel dat er een coherent en aangepast beleid moet opgezet worden om deze problematiek in de specifieke leefomgeving van de RVT’s (Rust- en Verzorgingstehuizen) en ROB’s (Rustoorden voor Bejaarden)  aan te pakken. “Er moeten gevalideerde, duidelijke en precieze maatregelen worden genomen en dit op het vlak van te volgen procedures, in te zetten personeel en middelen, en te gebruiken materiaal.” In 2009 plande de overheid een haalbaarheidstudie. Het proefproject werd in 4 deelprojecten opgesplitst: één per Gemeenschap en Gewest. In 2013 had de overheid opnieuw middelen ter beschikking om de 4 in het verleden bestaande projecten voor een periode van 1 jaar verder te laten werken en om 2 nieuwe projecten te financieren (1 in Vlaanderen: het AZ Nikolaas en 1 in Wallonië: Clinique St Joseph in Luik).

Samenstelling van het Consortium Sint-Niklaas :

Het consortium Sint-Niklaas bestond uit:

• Het AZ Nikolaas, het coördinerend ziekenhuis (ZH);
• De O.C.M.W. WZC van Sint-Niklaas, met dhr. Frans Vandermeiren als projectleider;
• De WZC van het SAMENwerkingsverband OUDERenzorg Waasland, met mevr. Ann Maes als projectleider.

Doelstelling van het Consortium Sint-Niklaas

Het coördinerend ZH diende samen met de WZC van het consortium binnen elk WZC een structuur uit te bouwen die infectiepreventie binnen de instelling mogelijk maakte (eerste, primaire doelstelling). Zo diende elk WZC een team infectiepreventie te hebben, een comité voor infectiepreventie enz. Het team bestaat minstens uit een verpleegkundige en een CRA (coördinerend raadgevend arts). Het comité vergadert minstens 4 maal per jaar.
Naast het ontwikkelen van een structuur binnen de WZC die een infectiebeleid mogelijk maakte, was het doel van het tweede project, het ontwikkelen van een voorstel (voor de verschillende deeldomeinen) voor een wetgevend initiatief met het oog op de beheersing van zorginfecties in WZC. 

Realisaties van het Consortium Sint-Niklaas

De specifieke opdrachten van de teams en de comités werden door de overheid (FOD, federale overheidsdienst volksgezondheid) bepaald. Met de overhandiging van een paar-honderd-pagina’s-dik rapport op 15 december 2014 aan de overheid eindigde ook dit tweede pilootproject. Ondertussen werd er in de WZC van het consortium heel wat gerealiseerd. De WZC ondertekenden een samenwerkingsverband in zake infectiepreventie met het AZ Nikolaas. De zorg voor infectiepreventie werd geborgd. De teams infectiepreventie, bestaande uit de CRA en een speciaal hiervoor opgeleide verpleegkundige, komen in elk van deze WZC wekelijks samen om de problematiek te bespreken en om afspraken te maken. De zorginfecties worden in een elektronisch dossier genoteerd. Urinaire, respiratoire, gastro-intestinale infectiesen huidinfecties worden systematisch maandelijks geregistreerd. De CRA’s kregen van de huisartsenkring het mandaat om een antibioticabeleid uit te werken. Een restrictief antibioticabeleid voor urinaire infecties, voor respiratoire infecties, voor COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) opstoot en voor NHAP (Nursing Home Acquired Pneumonia) werden uitgewerkt en geïmplementeerd. Ook de compliantie voor de opvolging van het antibioticabeleid wordt geregistreerd en gesurveilleerd. De comités voor infectiepreventie in de WZC (= comités voor zorghygiëne genaamd) worden (actief) bijgewoond door een delegatie van het ziekenhuis bestaande uit de genesheer-ziekenhuishygiënist, de stafmedewerker transmurale zorg, geneesheer diensthoofd geriatrie en de verpleegkundige ziekenhuishygiënist.

Nabeschouwing

In België zijn er gemiddeld 31 huisartsen per 100 WZC-bewoners werkzaam in een WZC. Hierdoor beïnvloedt de invoering van een antibioticabeleid in het bijzonder, en van een infectiepreventiebeleid in het algemeen, in WZC de kwaliteit van de zorgverlening in de volledige regio.
Infectiepreventie en infectiebeheersing vereisen bijzondere aandacht in WZC, in ziekenhuizen, in alle zorgverlenende instanties, ook in de thuiszorg. Wie weet, misschien kan het coördinerend ziekenhuis  ook hierin een voortrekkersrol spelen. In het AZ Nikolaas werd in elk geval al een poging ondernomen door binnen de bestaande ‘Begeleidingscommissie’ een werkgroep infectiepreventie op te richten. Hierin zetelen vertegenwoordigers van de WZC en van de Thuiszorgsector van de ruime regio Sint-Niklaas. Ik ben overtuigd van het belang voor onze patiënt, voor onze bewoner, voor onze burger. Het recht op goede zorg mag niet afhangen van de plaats waar men verblijft. Zorgverlening is een maatschappelijke zorg. Een goede samenwerking is de sleutel voor ‘goede zorgverlening’. Men dient uiteraard eerst de werking te organiseren alvorens men kan samenwerken. Belangrijke elementen zijn onder andere de transmurale communicatie, de functionele bindingen, de externe liaisons, de samenwerking met huisartsenkringen, … Infectiebeheersing in de regio wordt bepaald door de mate van samenwerking.