Vals-positieve bloedkweekflessen en overvulling
1. Inleiding
In het artikel “Bloedkweekafnames volgens de REMIC” in Noso-info(1) werd gewezen op het belang van voldoende bloedvolume om voldoende kans te hebben om een kiem te kweken.
Naast een minimum af te nemen hoeveelheid bloed stelt zich echter ook het probleem van mogelijke overvulling van de bloedkweekflessen.
Wanneer namelijk de flessen met meer dan 10 mL bloed gevuld worden, kunnen zij in het labo een vals-positief signaal geven als gevolg van de CO2 geproduceerd door de bloedcellen. Een overvolle fles kan een gehalte aan bloedcellen bevatten dat hoog genoeg is om de speciale detectie-algoritmen in de incubatiemodule te versnellen(2). Overvulling kan dus oorzaak zijn van een vals-positief resultaat waarbij geen micro-organismen gekweekt worden.
In de loop van 2015 werd daarom in het labo microbiologie van het UZA de vullingsgraad van de bloedkweekflessen geregistreerd waarvan de resultaten hier worden besproken.
2. Methodologie
In juli, augustus, en september 2015 werd er een steekproef uitgevoerd op 50 aërobe flessen en 50 anaërobe flessen. Deze werden gecontroleerd op overvulling en ondervulling.
De aanvaardbare limiet van het percentage overvulde flessen dat in het labo toekomt werd bepaald op <10% en op <30% voor ondervulling. Deze streefwaarden zijn gebaseerd op de percentages die in 5 andere Vlaamse ziekenhuizen werden gevonden(3) .
Ondervulling en overvulling werden gedefinieerd als respectievelijk 2 ml te weinig of te veel bloed(2).
3. Resultaten
3.1 Overvulling
Gedurende deze drie maanden was het percentage overvulde flessen hoger dan de limiet van 10% (zie grafiek 1). Gemiddeld (anaëroob en aëroob samen) bedroeg het percentage overvulling 21% in de maand juli, 13% in augustus en 28% in september.
3.2 Ondervulling
De limiet van 30% ondervulling werd gemiddeld (anaëroob + aëroob) niet overschreden (zie grafiek 2). Gemiddeld (anaëroob en aëroob samen) bedroeg het percentage ondervulling 13% in de maand juli, 18% in augustus en 27% in september. De percentages ondervulling van de aërobe flessen zijn over het algemeen beter. Mogelijks kan dit verklaard worden door het feit dat de afnameprocedure voorschrijft om steeds de aërobe fles eerst te vullen
3.3 Overvulling en vals positief resultaat
In 2015 werden er gedurende drie maanden 6663 flessen geanalyseerd. Hiervan waren er 514 met een positief resultaat. Van deze laatste bleken 54 flessen met een vals-positief resultaat. Met andere woorden één op de tien positieve flessen was vals-positief.
Vervolgens werd d.m.v. steekproeven in het labo de vullingsgraad van de vals-positieve flessen nagegaan (n=25). Hieruit bleek dat in 80% van de vals-positieve resultaten de flessen overvuld waren (zie grafiek 3)
4. Conclusie
a) Overvulling van bloedkweekflessen is in de praktijk mogelijk omdat het vacuüm in de flessen bij de productie nooit optimaal kan gedoseerd worden.
b) De hoger besproken resultaten van de vullingsgraad werden meegedeeld op een bijscholing voor de referentieverpleegkundigen-ziekenhuishygiëne. Hierbij werd nog eens gewezen op het belang van een correcte vulling van de bloedkweekflessen.
c) Door de firma wordt een nieuw etiket ontworpen met een duidelijk merkteken om een correcte vulling te vergemakkelijken (figuur 1).De invoering hiervan zal in de loop van 2016 gebeuren.
d) Door het labo werd een actieplan opgesteld waarbij het effect van de bijscholing en de invoering van het nieuwe etiket op de bloedkweekflessen opnieuw wordt gemeten.
5. Referenties
1. Simon A. Bloedkweekafnames. Noso-info, 2015;19(4):6-8.
2.BioMérieux. BacT/ALERT 3D™. User Manuel, 01/2010.
3. Willems E. Belangrijke Topics in de Pre-analytische fase van hemokulturen, 2009. Critically Appraised Topic, 2009. http://w1.uzleuven.be/labo/Leermodule/EBLM_CAT/doc/CAT_090217_Hemokulturen.pdf
Nieuwigheden
Wetenschappelijke agenda
- maart 2024
-
28/03
BICS Symposium
- april 2024
-
van 8/04 tot 11/04 || in Edinburgh
The Microbiology Society Annual Conference
-
van 23/04 tot 24/04 || in Birmingham
Infection and Prevention Control (IPC)
-
van 27/04 tot 30/04 || in Barcelona
34th European Congress of Clinical Microbiology and infectious diseases
- mei 2024
-
van 16/05 tot 17/05 || in Louvain-La-Neuve
18ème Rencontre Internationale Francophone des Infirmiers et Infirmières (RIF)