◄ Terug naar inhoud

Infectiepreventie in Villa Samson

Nicole Verbraeken - Dienst Microbiologie en Ziekenhuishygiëne, UZ Brussel, Jette


Introductie   

“Animal-assisted interventions” (AAI), waarbij gebruik gemaakt wordt van huisdieren, is de laatste jaren steeds populairder geworden.  Hoewel het wetenschappelijk bewijs voor de effecten van AAI op de gezondheid van patiënten eerder beperkt is (3, 6), blijkt een empirisch gestoeld geloof in de band tussen beide partijen voldoende om allerlei AAI initiatieven op te starten. 

In 2013 werd in het UZ Brussel het idee gelanceerd om het voor de patiënten mogelijk te maken om hun huisdier te zien en te knuffelen tijdens hun ziekenhuisverblijf. Maar gebrek aan wettelijke regelgeving rond dierenbezoek aan patiënten stond dit in de weg. Daarom werd er besloten om een huis (Villa Samson) naast het ziekenhuis te bouwen, een ‘meet and greet’ plek waar huisdieren en therapiedieren wel op bezoek kunnen komen. Patiënten zouden vanuit het ziekenhuis naar Villa Samson worden gebracht en na het bezoek terugkeren naar hun kamer in het ziekenhuis. 

Als team infectiepreventie stonden we natuurlijk niet te springen voor dit initiatief, maar naarmate de plannen concreter werden en Villa Samson meer en meer vorm kreeg, werd het opportuun om samen met de initiatiefnemers een procedure rond infectiepreventie op te stellen. Hiervoor werd ook advies gevraagd aan een dierenarts. Naast exclusiecriteria voor de patiënten en de dieren, werden er bezoekregels en afspraken over reiniging en desinfectie gemaakt. Het personeel bestaat uit een coördinator met een verpleegkundige achtergrond en vrijwilligers. Deze laatsten begeleiden de patiënten van en naar Villa Samson en begeleiden de patiënten en dieren ter plaatse. Zij moeten voor hun indiensttreding deelnemen aan een opleidingsdag met instructies over handhygiëne en reiniging/desinfectie. Deze opleiding wordt jaarlijks herhaald.

Niet voor elke patiënt

De behandelende arts bepaalt welke patiënten in aanmerking komen voor een bezoek aan Villa Samson. We baseerden ons op reeds bestaande en beproefde buitenlandse procedures die het contact tussen dier en patiënt beschrijven (1, 2, 4, 5,
7, 8). Zo zijn er enkele exclusiecriteria: verminderde immuniteit (te bepalen door hematoloog/transplantarts), bijkomende voorzorgsmaatregelen (oa. multiresistente kiemen), ontregelde diabetes, koorts van onbekende oorsprong en na splenectomie (wegens verhoogde gevoeligheid voor Capnocytophaga canimorsus vanuit hondenspeeksel). Voor palliatieve situaties wordt een uitzondering gemaakt.

Verder moeten alle insteekpunten van intraveneuze katheters, blaaskatheter, drain en wonden afgedekt zijn en dit moet ook worden gecontroleerd juist vóór contact met het dier. 

Wanneer de patiënt Villa Samson bezoekt, verlaat hij het ziekenhuis en moet hij een informed consent ondertekenen voor het opheffen van de aansprakelijkheid van het ziekenhuis.

Welke dieren zijn welkom?

Naast het risico op zoönosen, kunnen dieren drager zijn van multiresistente kiemen. 

Enkel honden en katten zijn toegelaten. Reptielen en amfibieën, knaagdieren, vogels en pluimvee worden uitgesloten, omwille van een hoger risico van verspreiding van infecties.

De dieren moeten verzorgd, zindelijk en in goede gezondheid verkeren. Concreet betekent dit: geen open wonden, geen diarree of nausea en braken, geen loopneus, geen ontstoken ogen of oren, vrij van huidproblemen, geen overdreven krabben, hoofdschudden of kauwen, geen haarklitten en goed verzorgde nagels.

Bezoekaanvragen moeten 48u vooraf gebeuren, want de dieren moeten vooraf verplicht ontwormd en ontvlooid worden. Het vaccinatieboekje of EU dierenpaspoort moet in orde zijn: voor honden DHP (Distemper of hondenziekte, Hepatitis contagiosa en Parvovirose), leptospirosis (L4), kennelhoest en rabiës en voor katten niesziekte (calicivirus en herpesvirus), kattenziekte (parvovirose) en leucose. Verder mogen de honden en katten geen rauwe voeding als basisvoeding krijgen. Er mag ook geen dierenvoeding worden meegebracht naar Villa Samson.

Wanneer honden of katten niet in regel zijn met deze voorwaarden, worden zij niet toegelaten in Villa Samson. 

Er zijn 2 residentiële katten in Villa Samson. Zij moeten ook voldoen aan bovenstaande voorwaarden en worden halfjaarlijks door een dierenarts gecontroleerd. Deze katten verblijven steeds in Villa Samson en hebben geen contactmogelijkheden met zwerfdieren.

Bezoekregels

Elk bezoek wordt geregistreerd in het elektronisch patiëntendossier en in de huiseigen database door de coördinator van Villa Samson. Daar wordt ook de identiteit en oorsprong van het therapie- of huisdier in casu geregistreerd.  Meldingen van incidenten (beet, krabletsel,..) moeten onmiddellijk gebeuren aan de coördinator van Villa Samson en na het bezoek aan de behandelende arts.

De vrijwilligers dragen werkkledij van Villa Samson en geen dienstkledij van het UZ Brussel. Iedereen die contact heeft met de dieren en de patiënten ontsmet de handen vóór en na contact met het dier en bij het verlaten van Villa Samson. Er gebeuren geen medisch-technische handelingen tijdens het bezoek. Indien deze toch noodzakelijk zouden zijn, keert de patiënt terug naar het ziekenhuis.

De dieren worden steeds in een propere, vooraf gereinigde mand/kooi en steeds aangelijnd aan een propere lijn en via de kortste route het gebouw binnen gebracht en komen enkel in de ruimtes die toegewezen zijn. Huisdieren mogen enkel contact hebben met de patiënt waarvoor het bezoek bestemd is. Oraal contact (likken, kussen) tussen het dier enerzijds en de patiënt en personeel anderzijds moet vermeden worden. De dieren mogen niet plaatsnemen op een onbeschermd bed/brancard. Om dit te vermijden wordt er gebruik gemaakt van een ondoordringbare single use onderlegger. Deze wordt ook gebruikt om de kledij van de patiënt te beschermen. Katten kunnen even naar de kattenbak in de technische ruimte en honden worden best even vooraf uitgelaten. Honden en katten mogen niet gekamd worden in de kamers.

Reiniging en desinfectie Naast 6 kamers (4 voor honden en 2 voor katten) is er een onthaalruimte, een technische ruimte met een hondendouche en een aparte leefruimte voor de residentiële katten.

Alhoewel het opzet is om zoveel mogelijk een huiselijke sfeer te creëren in Villa Samson, werd erop toegezien dat alle materiaal waarmee de patiënten en dieren in contact komen, afwasbaar moet zijn. Na elk bezoek/therapie moet het bezoeklokaal behandeld worden met een high level desinfectans, met speciale aandacht voor de contactpunten.

Patiënten die niet mobiel zijn, worden opgehaald en teruggebracht met de ‘Samsonmobiel’: een ziekenwagen die enkel voor dit transport bestemd is. Na gebruik moeten ook hier de contactpunten gereinigd en gedesinfecteerd worden. (Accidentele) uitwerpselen van de hond worden onmiddellijk verwijderd en het oppervlak eveneens gereinigd en gedesinfecteerd met een high level desinfectans. Onderleggers en wegwerplinnen worden verwijderd na elk gebruik en afvalzakken worden dagelijks gesloten en verwijderd. De kattenbakken moeten 1 maal per dag en bij elke geobserveerde ontlasting worden schoongemaakt. Na het beëindigen van deze activiteiten moet steeds een handontsmetting gebeuren. Villa Samson bezit ook industriële wasmachines voor de werkkledij van personeel Villa Samson, met een desinfectieprogramma voor de kussenslopen van de residentiële katten.

Besluit

Intussen is Villa Samson 1 jaar open en tot op heden werden geen incidenten gemeld. Er zijn gemiddeld 60 bezoeken per maand, vooral vanuit de eenheden psychiatrie, pediatrie, geriatrie en revalidatie (figuur 1). Door een steeds kortere hospitalisatieduur is de praktische organisatie van een bezoek aan Villa Samson ook moeilijk. Het peilen naar de wens van de patiënt tijdens de anamnese gebeurt niet altijd en daarom wordt nu bij elke opname een infofolder aangeboden.

Figuur.1 Aantal bezoeken per maand aan de Villa Samson van het UZ Brussel in 2018 

 

Iedereen tracht zich zo goed mogelijk aan de afspraken te houden. De naleving van de voorschriften inzake handhygiëne is (net zoals in het ziekenhuis) soms onvoldoende. Tijdens een bezoek van een groep kindjes van de speelpleinwerking hoorden we een meisje zeer kordaat optreden tegen de andere kindjes: “als je aan de dieren bent geweest, moet je wel je handjes wassen!!!”, het bleek een dochter van een verpleegkundige te zijn!

Referenties

1. CDC Guidelines for Environmental Infection Control in Health Care Facilities (2003- last update February 15, 2017)
2. DiSalvo H. et al. Who let the dogs out? Infection Control did: Utility of dogs in health care setting and infection control aspects. American Journal of Infection Control, 2006; 34 (5): 301-307.
3. Kamioka et al. Effectiveness of animal-assisted therapy: A systematic review of randomized controlled trials. Complementary Therapies in Medicine, 2014; 22(2): 371-390.
4. Khan, M.A. & Farrag, N. Animal-assisted activity and infection control implications in a healthcare setting. Journal of Hospital Infection, 2000; 46(1): 4-11
5. Linder D.E et al. Animal-assisted interventions: a national survey of health and safety policies in hospitals, eldercare facilities and therapy animal organizations. American Journal of Infection Control, 2017; 45: 883-887
6. Maujean et al. Systematic review of randomized controlled trials of animal-assisted therapy on psychosocial outcomes, Anthrozoös, 2015; 28(1):23-36
7. Murthy, R., Bearman, G., Brown, S., Bryant, K., Chinn, R., Hewlett, A., Weber, D.J. Animals in Healthcare Facilities: Recommendations to minimize potential risks infection control and hospital epidemiology, 2015; 36(5): 495-516.
8. Lefebvre S., Gail C., et al. Guidelines for animal-assisted interventions in health care facilities. American Journal Infection Control, 2008; 36: 78-85

◄ Terug naar inhoud

Nieuwigheden

Wetenschappelijke agenda

  • maart 2024
  • 28/03
    BICS Symposium
  • april 2024
  • van 8/04 tot 11/04 || in Edinburgh
    The Microbiology Society Annual Conference
  • van 23/04 tot 24/04 || in Birmingham
    Infection and Prevention Control (IPC)
  • van 27/04 tot 30/04 || in Barcelona
    34th European Congress of Clinical Microbiology and infectious diseases
  • mei 2024
  • van 16/05 tot 17/05 || in Louvain-La-Neuve
    18ème Rencontre Internationale Francophone des Infirmiers et Infirmières (RIF)
Bekijk de volgende evenementen

Schrijf ook een artikel !

Vacatures

Onze partners

Flux RSS

Subscribe

REDACTIE

Ontdek de andere online nummers van het tijdschrift

Het volledige archief

Ontdek onze special

Uitwisseling van ervaringen