◄ Terug naar inhoud

Voorkom je mee urineweginfecties? Volg de e-learning en doe de kennistest!

Ann Versporten - Bapcoc, Brussel Mia Vande Putte - UZLeuven, Leuven Katrien Latour - Sciensano, Brussel Hilde Jansens - UZA, Antwerpen

Introductie 

Urineweginfecties (UWI) zijn één van de meest voorkomende zorginfecties bij gehospitaliseerde patiënten waarvoor een antibioticakuur nodig is (23.9%, jaar 2017) (1). Uit een studie in 2015 blijkt dat 8.4% van de bewoners in woonzorgcentra lijdt aan recidiverende urineweginfecties (2). In diezelfde instellingen zijn UWI ook verantwoordelijk voor bijna de helft van de voorgeschreven antibiotica (48.4%, jaar 2016) waarvan het gebruik niet altijd gerechtvaardigd is (3).

BAPCOC startte in 2018 een nationale campagne ter preventie van UWI in de gezondheidszorg met als doel een daling van de prevalentie van UWI te bewerkstelligen. De focus ligt 

1) op het verminderen van het gebruik van, vaak onnodige, urinaire katheters, 

2) een daling van de afname van urineculturen zonder juiste indicatie;

3) het “niet” behandelen met antibiotica van asymptomatische urinaire infecties. 

In april 2018 werd een bevraging uitgestuurd naar de zorginstellingen die peilde naar het bestaan en de kwaliteit van een protocol ter preventie van UWI in hun zorginstellingen. De bevraging werd ingevuld door de contactpersonen van de ATBG en/of de verantwoordelijke arts (ziekenhuishygiëne). In 15 (15.8%) van de 95 ziekenhuis-entiteiten die de bevraging beantwoordden, bestond er in 2018 ‘geen’ protocol ter preventie van UWI. In woonzorgcentra en rusthuizen (n=110); en psychiatrische centra (n=19) ligt dit aantal beduidend hoger (Fig 1).

Fig 1. Resultaten op de vraag: “Bestaan van een protocol ter preventie van urineweginfecties” in Belgische ziekenhuizen (n=95), woonzorgcentra (n=110) en psychiatrische centra (n=19); jaar 2018. 

De bevraging beoordeelde verder de kwaliteit van het protocol met behulp van vragen die nadien opgenomen werden in de kennistest, zoals hierna beschreven (doel kennistest).

De kennistest

De kennistest m.b.t. de preventie, beheersing en aanpak van UWI werd vrij en continu ter beschikking gesteld in september 2018. Het betreft een instrument, dat als doel heeft de kennis te testen m.b.t. de diagnostiek van UWI, indicaties voor katheterisatie, materiaalkeuze, de plaatsing én de zorg bij de aanwezigheid én het verwijderen van een urethrale katheter. De kennistest omvat een set van stellingen waarop juist of fout moet worden geantwoord. Na ieder antwoord krijgt men de meest actuele informatie m.b.t. de stelling en achtergrondinformatie bij de vraag; deze is gebaseerd op de richtlijn van de Hoge Gezondheidsraad: «Aanbevelingen inzake preventie, beheersing en aanpak van urineweginfecties tijdens de zorgverlening (HGR 8889) (Juli 2017, aangepaste versie mei 2019): https://www.health.belgium.be/nl/advies-8889-urineweginfecties

Deze tool richt zich tot zorgverleners (verpleegkundigen, artsen…) werkzaam in het ziekenhuis, woonzorgcentra, psychiatrische centra, thuiszorg, maar ook tot studenten verpleegkundigen en artsen in opleiding.

Participatiegraad kennistest  

Begin december 2020 ontvingen we in totaal 2332 reacties, waarvan 1443 deelnemers van 63 ziekenhuizen en 31 andere instellingen de quiz volledig doorliepen. Het aantal deelnemende personen per instelling varieerde van 1 tot 132 deelnemers. Verpleegkundigen, één van de grote doelgroepen, namen het vaakst deel aan de kennistest (n=1819; 78.0%) gevolgd door artsen (n=180; 7.6%). De groep “anders” (n=327; 14%) betrof hoofdzakelijk studenten in de verpleegkunde (Fig2). 

Fig 2. Functie van de deelnemers aan de kennistest (n=2332)
Note. CRA= Coördinerend Raadgevend Arts

Kennis van het bestaan van een protocol ter preventie van UWI 

Van alle 2332 deelnemers antwoordden 66.3% dat er een protocol ter preventie van UWI bestaat in hun ziekenhuis of zorginstelling. Echter, 41.6% van al deze respondenten kende het protocol niet goed of had het nog nooit gezien. 

In ziekenhuizen was 43.1% (381/883) van de respondenten die aangaven dat er een protocol bestaat, niet op de hoogte van het bestaan hiervan of kenden zij dit protocol niet goed. 

Fig 3 geeft een overzicht van het bestaan van én de kennis van een protocol ter preventie van een UWI per soort instelling.  

 Fig 3. Kennis van het bestaan van een protocol ter preventie van een UWI per soort instelling (n=2251)
Note:  81 personen behoorden tot een “andere” categorie (veelal studenten) en werden niet opgenomen in deze berekening.

Resultaten van de kennistest (50 vragen)

Op datum van 4 december 2020 hebben 1443 personen de kennistest volledig doorlopen. De gemiddelde score van al deze personen was 71% (Fig 4). De meeste deelnemers waren verbonden aan een ziekenhuis (84.8%), gevolgd door psychiatrisch centra (4.7%), woonzorgcentra (4.6%), revalidatiecentra (2.7%) of anders, grotendeels studenten (3.2%). De gemiddelde tijd om de volledige kennistest te doorlopen bedroeg 19 minuten.

Fig 4. Verdeling scores van personen die de kennistest volledig doorliepen (n=1443


De 5 slechtst scorende vragen, het correcte antwoord en bijbehorende uitleg

Discussie

In 2018 had zo’n 16% van de bevraagde ziekenhuizen geen protocol ter preventie van UWI. De kennistest toonde verder aan dat zelfs als dit protocol bestaat, meer dan 40% van de medewerkers niet op de hoogte was van de inhoud of een deel daarvan, alsmede de praktische implicaties ervan voor de kwaliteit van de zorgverlening.

De kennistest is bijgevolg ontwikkeld om de instelling te helpen de zorg bij de preventie, controle en beheersing van UWI te optimaliseren. 

Via een gepersonaliseerde link naar de tool kunnen verantwoordelijken van een instelling een globaal overzicht verkrijgen van de resultaten van de kennistest binnen hun instelling mbt de participatie en het percentage juiste antwoorden.  Dit kan zeer waardevol zijn om pijnpunten vast te leggen en prioritaire interventies of acties te plannen. Zo kan bijvoorbeeld binnen een bestaand stewardship programma gewerkt worden rond het beter bekendmaken van een bestaand protocol ter preventie van UWI, kan een bijscholing worden georganiseerd enz.

Doe mee én verspreid deze test in uw ziekenhuis of instelling

De kennistest duurt gemiddeld 20 minuten én is toegankelijk via 
(https://nl.surveymonkey.com/r/kennistest_UTI_testconnaissances). 

U kan de link bijvoorbeeld verspreiden via e-mail of via het intranet van uw instelling, of u kan de online kennistest tijdens een georganiseerde bijscholing laten invullen. 

 Belangrijke nota:

Omdat het een anonieme weblink betreft (geen koppeling aan een email adres of naam) moet de bevraging in één keer volledig doorlopen worden. Enkel en alleen als men de bevraging helemaal doorloopt en definitief afsluit, krijgt men de gelegenheid een feedbackrapport te “bewaren als webdocument”. Dit rapport geeft een overzicht van alle vragen, de score van de deelnemer én alle bijkomende informatie die een welbepaalde stelling verder verduidelijkt.

 

 

 

 

De E-learning richt zich tot zorgverleners (verpleegkundigen, artsen, …) werkzaam in het ziekenhuis, woonzorgcentra, psychiatrische centra, thuiszorg, maar ook tot verpleegkundigen en artsen in opleiding. Er wordt de mogelijkheid gegeven uw kennis bij te schaven en deze te testen. De verschillende hoofdstukken bieden kennisvragen aan, waarbij u na ieder antwoord de meest actuele achtergrondinformatie krijgt gebaseerd op de wetenschappelijke informatie (HGR 8889) aangaande de vraagstelling.

Deze e-Learning neemt 1 uur in beslag (1 accreditatiepunt). 

Toegang tot de e-Learning : https://www.health.belgium.be/nl/e-services/e-learning

De bevraging “bestaan van een protocol ter preventie van UWI”, de kennistest alsmede de e-learning kwamen inhoudelijk tot stand in samenwerking met Dr. Hilde Jansens (UZA, Antwerpen), Mia Vande Putte (UZLeuven, Leuven) en Katrien Latour (Sciensano, Brussel).

U wenst meer info :  contacteer Ann Versporten of BAPCOC 

ann.versporten@health.belgium.be
bapcoc@health.belgium.be 

Referenties

(1) Eline Vandael et al., Point prevalence survey of antimicrobial use and healthcare-associated infections in Belgian acute care hospitals: results of the Global-PPS and ECDC-PPS 2017. Antimicrob Resist Infect Control, 2020 Jan 13;9:13. (Vandael E. et al., 2020)

(2) Katrien Latour et al., Prevalence of multidrug-resistant organisms in nursing homes in Belgium in 2015. PLoS One, 2019 Mar 28 ;14(3) :e0214327. (Latour K. et al., 2019)

(3) Ricchizzi E, Latour K, Karki T, Buttazzi R, Jans B, Moro ML, Nakitanda OA, Plachouras D, Monnet DL, Suetens C, Kinross P, The Halt Study Group. Antimicrobial use in European long-term care facilities: results from the third point prevalence survey of healthcare-associated infections and antimicrobial use, 2016 to 2017. Euro Surveill 2018; 23 (46) Nov. 15 (Ricchizzi E et al. 2018)

 

◄ Terug naar inhoud

Nieuwigheden

Wetenschappelijke agenda

  • maart 2024
  • 28/03
    BICS Symposium
  • april 2024
  • van 8/04 tot 11/04 || in Edinburgh
    The Microbiology Society Annual Conference
  • van 23/04 tot 24/04 || in Birmingham
    Infection and Prevention Control (IPC)
  • van 27/04 tot 30/04 || in Barcelona
    34th European Congress of Clinical Microbiology and infectious diseases
  • mei 2024
  • van 16/05 tot 17/05 || in Louvain-La-Neuve
    18ème Rencontre Internationale Francophone des Infirmiers et Infirmières (RIF)
Bekijk de volgende evenementen

Schrijf ook een artikel !

Vacatures

Onze partners

Flux RSS

Subscribe

REDACTIE

Ontdek de andere online nummers van het tijdschrift

Het volledige archief

Ontdek onze special

Uitwisseling van ervaringen