◄ Terug naar inhoud

Voor u gelezen

Kwok YL, Callard M, McLaws ML

An automated hand hygiene training system improves hand hygiene technique but not compliance.

Am. J. Infect. Control, 43 (8) : 821-825, Augustus 2015

De Wereldgezondheidsorganisatie beveelt het gebruik van zeep en water of van een hydroalcoholische oplossing aan als handhygiënetechniek. Deze techniek bestaat uit 7 stappen. We hebben gebruik gemaakt van een geautomatiseerd opleidingssysteem om de handhygiëne bij clinici te bevorderen en om na te gaan of dit binnen een ziekenhuisomgeving een impact had op de naleving van handhygiëne. 789 artsen en verpleegkundigen hebben zich vrijwillig kandidaat gesteld om deel te nemen aan een zelfstudie, waarbij gebruik werd gemaakt van een geautomatiseerd opleidingssysteem. Voor elk van de 7 stappen werd het aantal succesvolle eerste pogingen gerapporteerd. De naleving van handhygiëne werd gecontroleerd volgens de nationale vereisten en op basis van de cijfers voor 2011-2014 werd bepaald in welke mate het opleidingssysteem een impact had op de naleving. Het hoogste slagingspercentage was voor stap 1 (palm tot palm) met 77% (606 op 789), terwijl het laagste slagingspercentages van 27% (216 op 789) voor stap 6 was. Honderd vrijwilligers gaven feedback op 8 vragen die betrekking hadden op de tevredenheid over het gebruik van het geautomatiseerde opleidingssysteem. De meesten (86%) stelden zeer tevreden te zijn en alle vonden deze methode tijdsefficiënt. Na de invoering van het geautomatiseerde systeem is er op vlak van naleving weinig significant veranderd. De waargenomen naleving is na de opleidingsperiode gezakt en daarna opnieuw gestegen naar 82% maar dit was aan andere strategieën te danken.  We leiden daaruit af dat de technologie die werd gebruikt om clinici op te leiden in 7 stappen belangrijk was voor de opleiding maar dat die geen impact had op het nalevingspercentage.

Luangasanatip N, Hongsuan M, Limmathurotsakul D, Lubell Y,Lee AS, Habarth S, Day NP,Graves N, Cooper BS.

Comparative efficacy of interventions to promote hand hygiene in hospital : systematic review and network meta-analysis

BMJ, 28 : 351, h3728, July, 2015.

Bedoeling was enerzijds de relatieve efficiëntie te meten van de campagne van de Wereldgezondheidsorganisatie uit 2005 (WHO-5) en van andere initiatieven om handhygiëne bij werknemers in ziekenhuizen te promoten en anderzijds de informatie over het gebruik van de middelen samen te vatten. We hebben een systematische review en een meta-analyse van het netwerk uitgevoerd. De gegevensbronnen waren Medline, Embase, CINAHL, de gegevensbank voor economische evaluatie van de NHS, het Centrum voor controle en verspreiding van de NHS, de Cochrane bibliotheek, het EPOC register (december 2009 tot februari 2014) en studies die zijn aangetroffen op basis van dezelfde zoektermen als in vorige systematische reviews (1980-2009). Bij de studies ging het om gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken, niet-gerandomiseerde onderzoeken, gecontroleerde onderzoeken voor en na, en onderbroken tijdreeksstudies die een actie implementeren ter bevordering van de handhygiëne bij gezondheidswerkers in ziekenhuizen en die de naleving of/van andere geschikte alternatieven meten (measuring compliance or appropriate proxies), die voldeden aan vooraf bepaalde kwaliteitscriteria voor opneming. Wanneer de studies geen gebruik maakten van de juiste analytische methodes, werden primaire gegevens opnieuw geanalyseerd. Random effecten en meta-analyse van het netwerk zijn uitgevoerd op studies. Die rapporteren onmiddellijk de naleving van handhygiëne zodra die als voldoende homogeen wordt beschouwd, rekening houdend met de interventies en deelnemers. De informatie over de middelen die nodig waren voor de interventies werd geëxtraheerd en in drie niveaus onderverdeeld. Van de 3639 weerhouden studies beantwoordden er 41 aan de opnemingscriteria (zes gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken, 32 onderbroken tijdreeksstudies, een niet-gerandomiseerd onderzoek en twee gecontroleerde onderzoeken voor en na). Uit de meta-analyse van 2 gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken bleek dat toevoeging van een WHO-5 doelstelling werd geassocieerd met een verhoogde naleving (gecombineerde odds ratio 1.35, 95% vertrouwensinterval 1.04 to 1.76; I2=81%). Van 22 paarsgewijze vergelijkingen van onderbroken tijdreeksen bleek bij 18 een stapsgewijze verhoging van de naleving van handhygiëne en bij alle vergelijkingen, op 4 na, bleek ook na de interventie een tendens naar een betere naleving. Meta-analyse van het netwerk wees op heel wat onzekerheid over de relatieve efficiëntie van de interventies. Geen enkele levert het bewijs dat WHO-5 efficiënt is en dat de naleving achteraf kan worden verbeterd door het toevoegen van interventies en het bepalen van doelstellingen, het toekennen van beloningen en verantwoordingsplicht. Negentien studies leverden klinische resultaten op. De gegevens daaruit bevestigden een klinisch belangrijke daling van het aantal infecties als gevolg van een betere handhygiëne voor bepaalde belangrijke ziekteverwekkers in ziekenhuizen. De gerapporteerde interventiekosten schommelden tussen $225 en $4669 (£146-£3035; €204-€4229) per 1000 beddagen. We leiden hieruit af dat het promoten van handhygiëne met WHO-5 efficiënt is om de naleving van handhygiëne bij gezondheidswerkers te verhogen. Het bepalen van extra doelstellingen, het toekennen van beloningen en strategieën op vlak van verantwoordingsplicht kunnen die naleving verder verbeteren. De rapportering van de middelen die nodig zijn voor dat soort interventies laat wel nog te wensen over.

Jeanes A, Coen PG, Wilson AP, Drey NS, Gould DJ.

Collecting data but missing the point ; validity of hand hygiene audit data

J. Hosp. Infect., 90(2) :156-162, June 2015.

Al meer dan 10 jaar wordt de naleving van handhygiëne in de gezondheidszorg via observatie opgevolgd, om er zeker van te zijn dat de infectiecontrole wordt uitgevoerd. De geldigheid van die informatie wordt zelden getest. Deze studie onderzoekt het proces en de geldigheid van het inzamelen en het rapporteren van handhygiënegegevens op basis van directe observatie van de naleving. We hebben de handhygiënegegevens die vijf jaar lang systematisch zijn ingezameld in een groot ziekenhuis van de ‘National Health Service’ onderzocht. Het proces van de gegevensinzameling werd gecontroleerd via surveillance en interviews met de auditeurs. Gegevens over handhygiëne die tijdens die periode voor andere onderzoeken waren ingezameld werden getoetst aan de gegevens van de organisatie. Na een aanvankelijke stijging bleef de gerapporteerde handhygiëne tijdens die hele periode ongewijzigd en dichtbij de vooropgestelde doelstelling. Uit onderzoek van het gegevensinzamelingsproces bleek een aantal wijzigingen, inclusief lokale interpretaties van het gegevensinzamelingssysteem, waardoor de resultaten ongeldig waren. Een minderheid van de auditeurs had een formele opleiding gevolgd in observatie en feedback van resultaten. We leiden daaruit af dat ook al blijft observatie van handhygiëne momenteel de «gouden standaard» – tenzij de definities en methodes van de gegevensinzameling ondubbelzinnig, gepubliceerd, zorgvuldig gesuperviseerd en regelmatig opgevolgd zijn – er toch variaties kunnen optreden die de geldigheid van de gegevens aantasten. Als het de bedoeling van handhygiënemonitoring is om de praktijk te verbeteren en de overdracht van infecties te beperken, dan lijkt het geleidelijk aan verbeteren van de prestatie een betere optie om resultaat te behalen, dan het snel bereiken van een doelstelling.

Rosenbluth G, Garritson S, Green AL, Milev D, Vidyarthi AR, Auerbach AD, Baron RB.

Achieving hand hygiene success with a partneship between graduate medical education, hospital leadership and physicians.

Am. J. Med. Qual. 22, July 2015.

Het betrekken van artsen bij programma’s rond handhygiëne is een hele uitdaging in heel wat universitaire ziekenhuizen. Partnerships tussen de verantwoordelijken opleiding en academische actoren bieden mogelijkheden op effectieve samenwerking en verbetering. De auteurs hebben werk gemaakt van een onderbouwd programma om de kwaliteit van de handhygiëne te verbeteren, met bijzondere aandacht voor snelle-cyclus verbeteringen, waarbij personeel en zorgverstrekkers op alle niveaus betrokken zijn. Het programma omvat een vooraf bepaalde bestuursstructuur, een duidelijk proces voor gegevensinzameling, opleidingsondersteuning, snelle-cyclus verbeteringen en financiële voordelen voor personeel en artsen (inclusief bewoners en collega’s) De resultaten werden getoetst op patiënten in alle klinische domeinen. Tijdens de hele duur van het project werd gebruik gemaakt van diagrammen om de naleving in het algemeen en in subgroepen te documenteren. Institutionele doelstellingen werden bereikt en zelf overschreden, met een duurzame naleving van handhygiëne van boven de 90%. De naleving door artsen bleef achter op de algemene naleving maar hield uiteindelijk aan op een niveau dat boven de doelstelling lag. Het halen van de institutionele doelstellingen vereist samenwerking tussen alle betrokkenen. Gegevens over specifieke artsen en over artsen die de rol van voortrekker op zich namen waren essentieel om de handhygiëne te verbeteren.

Hocine MN, Temime L.

Impact of hand hygiene on the infectious risk in nursing home residents : a systematic review

Am. J. Infect.Control 13, July 2015.

In rust- en verzorgingstehuizen is het infectierisico groot, waardoor een aanpak die gericht is op infectiecontrole via handhygiëne een belangrijk thema is. De effectiviteit van handhygiëne in die omgevingen is echter slecht gedocumenteerd en de naleving ervan is er gering. We hebben systematisch onderzoek verricht in de gegevensbanken van PubMed, Scopus, Web of Science en Cochrane Clinical Trials naar klinische studies in rust- en verzorgingstehuizen, die ofwel een handhygiëne-gerelateerde interventie beschrijven of naleving van handhygiëne evalueren, en die ook de infectieuze gevolgen ervan beoordelen. Twee onderzoekers hebben onafhankelijk van elkaar het onderzoek verricht. 56 studies voldeden aan de opnemingscriteria en zijn onderzocht. Bij de meeste ging het om rapporten over epidemieën (39%), gevolgd door observatiestudies (23%), gecontroleerde studies (23%) en studies voor en na interventies (14%). In 35 studies (63%) pleitten de resultaten voor handhygiëne bij minstens een van hun resultaatmetingen; bovendien was het slaagpercentage van de infectiecontrole hoger wanneer er minstens een handhygiëne-gerelateerde interventie (bijv. opleiding personeel over handhygiëne, hogere beschikbaarheid van een hydroalcoholische oplossing) was opgenomen (70% vs 30% indien geen interventie). Toch kwam slechts 25% van de gerandomiseerde studies tot de conclusie dat handhygiëne-gerelateerde interventies tot een daling van het infectierisico leiden.

De resultaten van dit systematische onderzoek doen vermoeden dat er meer bewijs nodig is over de effectiviteit van handhygiëne in rust- en verzorgingstehuizen. Toekomstige interventionele studies moeten methodologisch nauwkeuriger zijn en daarbij gebruik maken van duidelijk vastgelegde meetresultaten, gestandaardiseerde rapportering van resultaten en een relevant instrument voor observatie van handhygiëne.

Cusini A, Nydegger D ; Kaspar T, Schweiger A, Kuhn R, Marschall J.E

Improved hand hygiene compliance after eliminating mandatory glove use from contact precautions – Is less more ?

Am. J. Infect.Control 26, July 2015.

Volgens de aanbevelingen kan het verzorgend personeel best handschoenen dragen voor alle interacties met patiënten bij wie contactvoorzorgsmaatregelen nodig zijn. Bedoeling was om de naleving van handhygiëne te evalueren bij contactvoorzorgsmaatregelen voor en na het verplicht dragen van handschoenen. We hebben geëvalueerd in welke mate het verzorgend personeel handhygiëne naleeft bij de verzorging van patiënten bij wie contactvoorzorgsmaatregelen nodig waren in 50 reeksen vóór (2009) en 6 maanden na (2012) het schrappen van het verplicht handschoengebruik en we hebben deze resultaten vergeleken met de algemene naleving van handhygiëne in het ziekenhuis. We evalueerden 426 handhygiëne indicaties vóór en 492 indicaties na de beleidswijziging. In vergelijking met 2009 stelden we in 2012 een significant hogere naleving van handhygiëne vast bij patiënten bij wie contactvoorzorgsmaatregelen nodig waren (52%; 95% vertrouwensinterval [95% CI], 47-57) vs 85%; 95% CI, 82-88; P < .001). Tijdens diezelfde periode steeg de algemene naleving van handhygiëne in het ziekenhuis van 63% (95% CI, 61-65) naar 81% (95% CI 80-83) (P < .001). Toch lag de relatieve verbetering (RI) van naleving van handhygiëne tijdens de contactvoorzorgsmaatregelen veel hoger dan de relatieve verbetering in het hele ziekenhuis (RI, 1.6; 95% CI, 1.49-1.81 vs 1.29; 95% CI, 1.25-1.34), met een relatieve verbeteringsratio van 1.27 (95% CI, 1.15-1.41).

Taylor RE.

The rôle of message strategy in improving hand hygiene compliance rates.

Am. J. Infect. Control 1, 43 (11) : 1166-1170, November 2015.

Ondanks de verhoogde aandacht voor handhygiëne het afgelopen decennium, blijft het nalevingspercentage relatief laag. Op wetenschappelijk vlak zijn al heel wat vorderingen geboekt, weinig aandacht ging echter uit naar de boodschappen om die te promoten. In totaal 86 gezondheidswerkers die lid zijn van de Vereniging van deskundigen op gebied van infectiecontrole en epidemiologie namen deel aan een online evaluatie van de strategieën van 6 boodschappen. De deelnemers toetsten de strategieën op vlak van begrijpelijkheid en geloofwaardigheid en gingen na in hoeverre de strategieën van de boodschap tot meer handhygiëne leidden. Van de 6 strategieën — ego, sociaal, sensorisch, routine, acute behoefte en ratio — werd de sociale strategie als diegene beschouwd die het meest tot actie kon leiden. De sensorische strategie bleek niet enkel als de slechtste te worden gepercipieerd maar bovendien ook contraproductief te zijn.

De gezondheidswerkers kunnen best een sociale boodschap strategie toevoegen aan hun programma’s voor de promotie van handhygiëne. Grondiger onderzoek blijft noodzakelijk maar toch zijn ego, routine en acute behoefte veelbelovend als motiverende factoren die tot een betere naleving kunnen leiden.

Watson JA.

Role of multimodal educational stategy on health care worker’s handwashing.

Am. J. Infect. Control 28, December 2015

Een goede handhygiëne is de belangrijkste strategie die wordt gebruikt om zorggerelateerde infecties te vermijden. Toch schommelt het nalevingspercentage van gezondheidswerkers maar tussen de 25% en 51%. Deze studie moet bepalen of een multimodale strategie, die gebruik maakt van de methodologie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) «My 5 Moments for Hand Hygiene», gezondheidswerkers ertoe aanzet om handhygiëne beter na te leven en of ze beter het belang van een goede handhygiëne gaan beseffen bij de preventie van zorggerelateerde infecties. Om het besef en de kennis te testen werd een quasi-experimentele pre/post steekproef met 1 groep gehanteerd. Voor het opvolgen van de naleving van handhygiëne werd gebruik gemaakt van een eenvoudige onderbroken tijdreeks bij aanvang en op drie maanden. Over het algemeen ging de naleving van handhygiëne bij gezondheidswerkers erop vooruit van 51.3% naar 98.6%, met een odds ratio van 71.10. Uit de pre/post studie bleek dat gezondheidswerkers wel degelijk het belang beseffen van een goede handhygiëne en dat ze er ook voldoende kennis over hadden. Acht vragen die na het onderzoek werden gesteld over de strategieën die voor het bevorderen van handhygiëne werden gebruikt toonden statistische significantie aan. Daarbij werd een t-test met een monster gebruikt, met P-waarden tussen .000-.024. We leiden daaruit af dat een multimodale aanpak die gebruik maakt van de WHO-methodologie «My 5 Moments for Hand Hygiene» de naleving van handhygiëne bij gezondheidswerkers verhoogt. Deze aanpak doet bovendien behalve de kennis, ook het besef groeien dat handhygiëne belangrijk is bij de preventie van zorggerelateerde infecties. Dit brengt niet enkel binnen de zorgeenheid maar ook in de gemeenschap positieve sociale veranderingen teweeg door het beperken van vermijdbare ziektes en van zorggerelateerde infecties.

Fox C, Wavra T, Drake DA, MulliganD, Bennett YP, Nelson C, Kirkwood P, Jones L, Bader MK.

Use of a patient hand hygiene protocol to reduce hospital-acquired  infections and improve nurse’s hand washing.

Am. J. Crit. Care 24 (3) : 216-224, May 2015

Kritiek zieke patiënten lopen een groot risico om zorggerelateerde infecties op te lopen, die het ziekte- en sterftecijfer bij patiënten doen toenemen. Verpleegkundigen zijn de belangrijkste verstrekkers van lichamelijke verzorging, inclusief hygiëne, om ziekenhuisinfecties bij gehospitaliseerde kritiek zieke patiënten te beperken en te vermijden. Deze studie onderzocht een nieuw protocol voor handhygiëne bij patiënten, dat het aantal ziekenhuisinfecties moest beperken en dat verpleegkundigen op een intensieve zorgeenheid ertoe moest aanzetten de handwasbeurten na te leven. Het pre-experimenteel onderzoeksopzet was om over 12 maanden de cijfers van 2 gebruikelijke ziekenhuisinfecties te vergelijken, met name de kathetergerelateerde bloedstroominfecties en de kathetergerelateerde infecties van de urinewegen, en om voor en tijdens het gebruik van het protocol te meten in welke mate de verpleegkundigen de handen wasten. Over 12 maanden werd voor beide types infecties een daling van het aantal infecties gemeld maar geen van beide dalingen was statistisch significant. Gemiddeld ging over 12 maanden ook het naleven van de handwasbeurten bij de verpleegkundigen erop vooruit maar ook hier niet significant.

Een protocol voor handhygiëne bij patiënten op een intensieve zorgeenheid werd geassocieerd met een beperking van het aantal ziekenhuisinfecties en een beter naleven van de handwasbeurten bij verpleegkundigen. Preventie van dat soort infecties vereist niet enkel continue inspanningen om de kwaliteit te verbeteren en duurzaam efficiënt te zijn maar ook onderzoek naar strategieën om die infecties uit te roeien.

Srigley JA, Corace K, Hargadon DP, Yu D, MacDonald T,Fabrigar L, Garber G.

Applying psychological frameworks of behavior change to improve healthcare worker hand hygiene : a systematic review.

J. Hosp. Infect.91 (3) : 202-210, November 2015

Ondanks het belang van handhygiëne bij de preventie van de overdracht van zorggerelateerde infecties, wordt handhygiëne nog veel te weinig nageleefd. Handhygiëne is een complex gedrag en een psychologisch kader is een veelbelovend instrument om het gedrag van de gezondheidswerker te beïnvloeden. Doelstelling was de effectiviteit na te gaan van interventies die zijn gebaseerd op de psychologische theorieën van gedragsverandering om de naleving van handhygiëne bij de gezondheidswerker te verbeteren en om te bepalen welk kader wordt gebruikt om de naleving van handhygiëne bij de gezondheidswerker te voorspellen. We hebben verschillende databanken en referentielijsten van de opgenomen studies doorzocht, die psychologische theorieën toepassen om handhygiëne bij de gezondheidswerkers te verbeteren en/of te voorspellen. Alle stappen in de selectie, extractie van gegevens en kwaliteitsbeoordeling zijn verricht door twee onderzoekers die onafhankelijk van elkaar te werk zijn gegaan. Het onderzoek leverde 918 artikels op waarvan zeven beantwoordden aan de ontvankelijkheidscriteria. Vier studies beoordeelden de interventies voor handhygiëne op basis van een psychologisch kader. De interventies waren geleid door het bepalen van doelstellingen, de controletheorie, actief leren, positieve bevestiging, veranderingstheorie, de theorie van het gepland gedrag en het transtheoretische model. Drie voorspellende studies maakten gebruik van de theorie van het geplande gedrag, het transtheoretische model en het ‘Theoretical Domains Framework’. Interventies om de naleving van handhygiëne te verbeteren bleken efficiënt maar het risico op afwijkingen bij de studies was matig tot groot. Voor heel wat studies was onduidelijk hoe theorieën over gedragswijziging werden gebruikt om interventies te ondersteunen. De voorspellende studies hebben gemengde resultaten opgeleverd. We leiden hieruit af dat theorieën rond gedragsverandering een veelbelovend instrument zijn om de handhygiëne te verbeteren, alleen zijn die theorieën nog niet grondig genoeg onderzocht. Ons onderzoek toont aan dat de literatuur nog heel wat lacunes vertoont en identificeert mogelijke pistes voor nieuw onderzoek.

Latham JR, Magiorakos AP, Monet DL, Alleaume S, Aspevall O, Blacky A, Borg M, Ciurus M, Spanish Hand Hygiene Campaign, Costa AC, Cunney R, Dolinsek M;Dumpis U, Erne S, Gudlaugsson O, Hedlova D, Heisbourg E, Holt J, Kerbo N, Sorknes NK, Lyytikäinen O, Maltezou HC, Michael S, Moro ML, Reichardt C, Stefkovicova M, Szilagyi E, Valinteliene R, Vatcheve-Dobrevska R, Viseur N, Voss A, Woodward S, Cordier L, Jansen A

The rôle and utilisation of public health evaluations in Europe : a case study of national hand hygiene campaigns.

BMC Public Health 7 (14) : 13, February 2014

Evaluaties zijn essentieel om het succes van de volksgezondheidsprogramma’s te beoordelen. In Europa is onduidelijk hoeveel volksgezondheidsprogramma’s worden geëvalueerd. Het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding onderzocht hoe vaak Europese nationale volksgezondheidsprogramma’s worden geëvalueerd. Als voorbeeld van interventies dienden de nationale handhygiënecampagnes. Voor de analyse werd een cohort gebruikt van alle nationale handhygiënecampagnes die tussen 2000 en 2012 zijn gevoerd. Bedoeling was om informatie in te zamelen over evaluaties van handhygiënecampagnes en de frequentie ervan. De enquête werd opgestuurd naar een aantal contactpunten voor de surveillance van zorggerelateerde infecties in de Europese Unie en de lidstaten van de Europese Economische Ruimte. Tussen 2000 en 2012 werden in 20 landen 36 handhygiënecampagnes gevoerd. 50% daarvan werd geëvalueerd en 55% daarvan maakte daarvoor gebruik van het zelf-evaluatiesysteem van de WHO voor handhygiëne. Bij de evaluaties werden tal van methodologieën en indicatoren gebruikt om de gedragsveranderingen op vlak van handhygiëne vóór en na de interventie te beoordelen. Van de 50% campagnes die niet werden geëvalueerd liet twee derden weten dat beperkte menselijke en financiële middelen belangrijke hinderpalen waren voor de evaluatie.

De studie heeft kunnen vaststellen dat in Europa steeds meer handhygiënecampagnes worden gevoerd. Vermoedelijk heeft de beschikbaarheid van de internationaal aanvaarde en door de Wereldgezondheidsorganisatie ontwikkelde evaluatiemethode ervoor gezorgd dat meer handhygiënecampagnes in Europa zijn geëvalueerd. Ondanks die toename lijken handhygiënecampagnes nog altijd te weinig te worden geëvalueerd. De ontwikkeling van eenvoudige, opleidingsspecifieke, gestandaardiseerde richtlijnen, evaluatie-indicatoren en andere op bewijs gebaseerde instrumenten inzake volksgezondheid kunnen helpen om in alle domeinen van de volksgezondheid vaker te evalueren.

Allegranzi B, Pittet D.

Role of hand hygiene in healthcare-associated infection prevention.

J. Hosp. Infect. 73 (4) : 305-315, December 2009.

Zorggerelateerde ziekteverwekkers worden binnen de zorgomgeving meestal via de handen van gezondheidswerkers van patiënt op patiënt overgedragen. Handhygiëne is de beste maatregel om de verspreiding van antimicrobiële resistentie te vermijden en om het aantal zorggerelateerde infecties te beperken maar op de meeste diensten leven de gezondheidswerkers de optimale praktijken amper na. Dit artikel gaat dieper in op de factoren die de naleving van handhygiëne beïnvloeden, op de impact van de promotie van handhygiëne op de kruisoverdracht van zorggerelateerde ziekteverwekkers en het aantal infecties, en op de uitdagingen om hydroalcoholische oplossing universeel te gebruiken als essentiële verandering naar een succesvolle promotie van handhygiëne. Beschikbaar bewijsmateriaal toont aan dat multimodale interventiestrategieën tot een betere handhygiëne en minder zorggerelateerde infecties leiden. Verder onderzoek is evenwel nodig om de relatieve efficiëntie van elk onderdeel van de strategie te meten en om de meest succesvolle interventies te identificeren, vooral dan in diensten met beperkte middelen. De belangrijkste doelstelling van de door de Wereldgezondheidsorganisatie gelanceerde ‘First Global Patient Safety Challenge’ is om tot betere praktijken inzake handhygiëne te komen, met als ultieme doel het promoten van een sterke patiëntveiligheidscultuur. We brengen ook verslag uit van beschouwingen en oplossingen die voortvloeien uit de implementatie van de multimodale strategie die aan bod komt in de richtlijnen inzake handhygiëne en gezondheidszorg van de WHO.

Cure L, Van Enk R.

Effect of hand sanitizer location on hand hygiene compliance

Am. J. Infect. Control 16, June 2015

Handhygiëne is de belangrijkste interventie om infecties in ziekenhuizen te vermijden. Gezondheidswerkers moeten minstens vóór en na het contact met de patiënten de handen wassen. Dispensers van ontsmettingsmiddelen voor de handen zijn belangrijk voor de ondersteuning van handhygiëne omdat ze in alle zorgeenheden beschikbaar kunnen worden gesteld. Doelstelling van deze studie was om na te gaan of de beschikbaarheid van dispensers van ontsmettingsmiddelen bepaalt of het personeel de ontsmettingsmiddelen in het ziekenhuis al dan niet gebruikt. Deze studie vond plaats in een privaat, non-profit gemeenschapsziekenhuis in de Midwest met 404 bedden en 15 ziekenhuiseenheden, bovenop de ambulante diensten. In 12 deelnemende ziekenhuisdiensten werden de beschikbaarheid en standaardisering van ontsmettingsmiddelen geëvalueerd. Het ziekenhuis ging na in hoeverre het personeel de handhygiëne naleefde als onderdeel van hun programma ter verbetering van de kwaliteit. Gegevens van 2010 tot 2012 werden geanalyseerd om de relatie tussen naleving en bruikbaarheid te meten en daarbij werd gebruik gemaakt van logistische regressiemodellen met een gemengd effect. De totale bruikbaarheidsscore (P = .0046), de zichtbaarheid (P = .003) en de toegankelijkheid van het ontsmettingsmiddel bij de ingang van de kamer van de patiënt (P = .00055) werden statistisch geassocieerd met een hoger nalevingspercentage. Standaardisering alleen bleek geen significante impact te hebben op de vastgestelde naleving (P = .37). De naleving van handhygiëne kan worden beïnvloed door de zichtbaarheid en toegankelijkheid van dispensers. De locatie van het ontsmettingsmiddel moet deel uitmaken van veelzijdige interventies om handhygiëne te verbeteren.

Smiddy MP, O’Connell R, Creedon SA.

Systematic qualitative literature review of health care worker’s compliance with hand hygiene guidelines.

Am. J. Infect. Control 43 (3) : 269-74, March 2015

Zorggerelateerde infecties zijn een groot risico voor de veiligheid van de patiënt. Deze risico’s zijn kleiner wanneer gezondheidswerkers de regels inzake handhygiëne naleven. Hoewel er in dat domein steeds meer kwalitatief onderzoek wordt gevoerd, is er nog nooit een overzicht van de kwalitatieve literatuur gepubliceerd. Wij hebben daarvan een systematisch overzicht gemaakt. De resultaten zijn onderverdeeld in factoren. Volgens de gezondheidswerkers beïnvloeden die factoren de naleving van de regels inzake handhygiëne op een gunstige manier. Voor de conceptualisering van die factoren werd een theoretisch kader gebruikt. Dankzij dit overzicht van de kwalitatieve literatuur konden de onderzoekers voor een inductieve aanpak kiezen, waarbij alle factoren die een impact hadden op de naleving van handhygiëne konden worden onderzocht. Twee essentiële concepten leken bepalend voor de mate waarin gezondheidswerkers handhygiëne naleven: de motivatiefactoren en de perceptie van de werkomgeving. Motivatiefactoren zijn gestoeld op het gedrag, de manier waarop werknemers hun werkomgeving percipiëren heeft dan weer te maken met structureel empowerment.

We leiden hieruit af dat het niet-naleven van de richtlijnen inzake handhygiëne een collectieve uitdaging blijft, die van de onderzoekers een samenhangende en gestandaardiseerde aanpak vereist. Er zou bewust voor theoretische modellen kunnen worden gekozen om beter de complexiteit van handhygiëne toe te lichten.

Shabot MM, Chassin MR, France AC, Inurria J, Kendrick J, Schmaltz SP.

Using the targeted solutions tool ® to improve hand hygiene compliance is associated with decreased health care-associated infections.

Jt Comm J Qual Patient Saf. 42 (1) : 6-21, 2016

In 2010 implementeerde het ‘Memorial Hermann Health System’ (MHHS) de internettool ‘Targeted Solutions Tool’ ®(TST ®) van het ‘Joint Commission Center for Transforming Healthcare’s’ (het Centrum) voor een betere handhygiëne in zijn 12 verschillende ziekenhuizen, na te hebben deelgenomen aan het eerste project van het Centrum rond handhygiëne, aan een eerste test van het TST en na voor elke piloot-eenheid voldoende vordering te hebben gemaakt. Aangezien handhygiëne een bepalende factor is bij de preventie van zorggerelateerde infecties, was dit project een essentieel onderdeel van de strategie van MHHS om zorggerelateerde infecties uit te roeien. MHHS implementeerde de TST voor handhygiëne in 150 diensten in 12 ziekenhuizen en heeft van oktober 2010 tot december 2014 in het hele systeem, een project gelanceerd rond procesverbetering. Dankzij TST kon MHHS de nalevingspercentages meten, redenen voor de niet-naleving identificeren, door TST ter beschikking gestelde en beproefde interventies implementeren en verbeteringen verduurzamen. Ook gegevens over centrale lijn-geassocieerde bloedstroominfecties en ventilator-geassocieerde pneumonieën werden ingezameld en geanalyseerd. Op basis van 31.600 waarnemingen (oktober 2010 – mei 2011) bedroeg het nalevingspercentage op vlak van handhygiëne bij aanvang 58.1% in het hele MHHS systeem. Tijdens de opstartfase (juni 2011 – november 2012) bedroeg het nalevingspercentage gemiddeld 84.4% , tijdens de eerste 13 maanden van de controlefase (december 2012 – december 2014), 94.7% en tijdens de laatste 12 maanden 95.6% (p < 0.0001 voor alle vergelijkingen met de basislijn). Tegelijk daalde op de intensieve zorgeenheden voor volwassenen het aantal centrale lijn-geassocieerde bloedstroominfecties en ventilator-geassocieerde pneumonieën met respectievelijk 49% (p = 0.024) en 45% (p = 0.045). We leiden hieruit af dat MHHS de naleving van handhygiëne in zijn ziekenhuizen gevoelig heeft verbeterd en dat handhygiëne ook 25 maanden na de implementatie nog in hoge mate werd nageleefd. Op de intensieve zorgeenheden voor volwassenen daalde het aantal centrale lijn-geassocieerde bloedstroominfecties en ventilator-geassocieerde pneumonieën naarmate de handhygiëne beter werd nageleefd.

◄ Terug naar inhoud

Nieuwigheden

Wetenschappelijke agenda

  • maart 2024
  • 28/03
    BICS Symposium
  • april 2024
  • van 8/04 tot 11/04 || in Edinburgh
    The Microbiology Society Annual Conference
  • van 23/04 tot 24/04 || in Birmingham
    Infection and Prevention Control (IPC)
  • van 27/04 tot 30/04 || in Barcelona
    34th European Congress of Clinical Microbiology and infectious diseases
  • mei 2024
  • van 16/05 tot 17/05 || in Louvain-La-Neuve
    18ème Rencontre Internationale Francophone des Infirmiers et Infirmières (RIF)
Bekijk de volgende evenementen

Schrijf ook een artikel !

Vacatures

Onze partners

Flux RSS

Subscribe

REDACTIE

Ontdek de andere online nummers van het tijdschrift

Het volledige archief

Ontdek onze special

Uitwisseling van ervaringen