◄ Terug naar inhoud

Commentaar over de COVID-19 pandemie impact op de incidentie van zorginfecties in het UZA

Y. Glupczynski - Microbioloog en ziekenhuishygiënist/Professor Emeritus aan de Faculteit Geneeskunde van de UCLouvain/ Voorzitter van de Technische Commissie MDRO (TC-MDRO) bij het BAPCOC

In dit nummer van NOSO-Info bespreken F. Van Laer et al. in het kort de resultaten van een studie uitgevoerd in het UZA om de impact van de COVID-19 pandemie op de incidentie van verschillende zorginfecties te evalueren. Bijzondere aandacht ging uit naar enkele multiresistente bacteriën (MRSA, CP, VRE) die vaak verantwoordelijk zijn voor ziekenhuisinfecties. De motivering achter deze studie waren recente publicaties waarvan de resultaten deden vermoeden dat de versterking en strikte naleving van maatregelen ter voorkoming en beheersing van de overdracht van COVID-19, mogelijk kunnen leiden tot een vermindering van de overdracht en incidentie van andere soorten ziekenhuisinfecties, waaronder die veroorzaakt door MDRO.

In de transversale en retrospectieve studie uitgevoerd in het UZA vergeleken de auteurs de incidentiecijfers van acht soorten ziekenhuisinfecties (centraal-veneuze katheter gerelateerde septicemieën (CLABSI), verblijfskatheter gerelateerde urineweginfectie (CAUTI), Clostridium difficile enterische infectie en MRSA, VRE en CP kolonisatie/infectie tijdens de 2 jaar voorafgaand aan de COVID-19 pandemie (januari 2018-februari 2020; Pre-COVID-19-periode) en de pandemieperiode (maart 2020-november 2020; COVID-19-periode). Globaal genomen wijzen de resultaten op een aanzienlijke daling van de incidentie van MRSA-kolonisatie/infectie (-30%) en CLASBI (-25%). De incidentie van VRE-infecties/kolonisaties (+49%) en CP, inclusief carbapenemase-producerende Pseudomonas aeruginosa type VIM (+42%), lijken daarentegen tijdens de COVID-19-periode aanzienlijk te zijn toegenomen, terwijl CAUTI en Clostridium difficile-infecties relatief stabiel zijn gebleven.

De auteurs zien in het wijdverspreide gebruik van chirurgische maskers door gezondheidswerkers en patiënten, in de verhoogde naleving van handhygiëne en in het gebruik van hydro-alcoholische oplossingen een mogelijke verklaring voor de daling van de MRSA-verspreiding (en de incidentie van CLABSI). De verhoogde hygiënenormen hadden dan weer geen gunstig effect op de incidentie van VRE- en CP-infecties (en carbapenemase-producerende Pseudomonas aeruginosa type VIM). Een mogelijke hypothese om deze paradox te verklaren (tastbare gegevens ter staving zijn er evenwel niet) zou een slecht gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) door het verplegend personeel zijn (bv. geen beschermende schort dragen, handschoenen niet systematisch vervangen tussen de verzorging van verschillende patiënten), of ook een matige naleving van de aanbevolen standaard contactvoorzorgsmaatregelen.

De beperkte conclusies van deze studie zijn hoofdzakelijk het gevolg van het transversale en retrospectieve karakter ervan, en van de analyse van louter globale gegevens die voor het hele ziekenhuis werden gerapporteerd (zonder onderscheid naar eenheid (bijv. COVID-19-eenheid vs. niet-COVID-19-eenheid, ICU vs. niet-ICU) en/of types patiënten en hun risicofactoren (bv. geriatrische afdeling of immuungedeprimeerde patiënten). Bovendien worden de gegevens ook globaal geanalyseerd over twee periodes (pre-COVID-19 en COVID-19) zonder rekening te houden met een eventuele evolutie (per maand of per kwartaal). In dit verband lijkt het duidelijk dat zowel de aanbevelingen inzake infectiepreventie en -bestrijding als het tekort aan/de beschikbaarheid van beschermingsmateriaal en -uitrusting tijdens de eerste maanden van de COVID-19-pandemie fors zijn geëvolueerd en dat de COVID-19-periode dus moeilijk als één enkele periode kan worden beschouwd, in vergelijking met de pre-COVID-19-periode.

Een ander aandachtspunt betreft de MDRO-screening (bijv. bij opname in hoogrisicoafdelingen, bij overplaatsing uit een andere instelling, bij reizen naar het buitenland, bij contact in een afdeling,….). Het is zeer waarschijnlijk dat tijdens de acute fase van de COVID-19-pandemie, de reorganisatie van de diensten, het personeelstekort en de toegenomen werklast (patiënt-per-verpleegkundige ratio), er minder intensief is gescreend (bijv. screening van contactgevallen) en dat dit de verspreiding onder de epidemische drempel van bepaalde MDRO’s (VRE, CP) die endemisch kunnen zijn en reeds in de instelling aanwezig zijn, in de hand kan hebben gewerkt (bv.:  Carbapenemase-producerende Pseudomonas aeruginosa VIM). Ten slotte hebben de gewijzigde medische strategieën binnen de ziekenhuizen, en vooral dan tijdens de eerste fase van de COVID-19-pandemie (beperking/vermindering van bepaalde soorten opnames, wijzigingen in de organisatie en de werking van de ziekenhuisafdelingen, enz.), vermoedelijk ook de «case-mix» en de demografie van de in het ziekenhuis opgenomen populatie gewijzigd (in vergelijking met de pre-COVID-19-periode).

Enkele bijzonder belangrijke parameters in de epidemiologie van MDRO-infecties, waarmee zeker rekening moet worden gehouden in een analyse van de mogelijke impact van COVID-19 op de overdracht van MDRO en op de incidentie van zorginfecties, zijn de leeftijd van de patiënt, hun co-morbiditeiten, de hospitalisatieduur, de duur van het verblijf op intensieve zorgen (en duur van intubatie en mechanische ventilatie) en ook de blootstelling aan breedspectrumantibioticabehandelingen (en duur daarvan). Het zou ook interessant zijn het gebruik van breedspectrumantibiotica bij patiënten die zijn opgenomen in COVID-19-afdelingen (versus niet-COVID-19-afdelingen) en de mogelijke impact daarvan op ziekenhuisinfecties, en met name met BLSE (dit zijn de epidemiologische resistentiemarkers die veel gevoeliger zijn dan de CP of VRE voor de selectiedruk die uitgaat van breedspectrumantibiotica) op te volgen en daarover verslag uit te brengen.

Afsluitend kan worden gesteld dat een groot aantal potentieel belangrijke parameters bij de behandeling van verdachte patiënten of van COVID-19-patiënten een positieve invloed kunnen hebben op de preventie van ziekenhuisinfecties met MDRO (strengere standaardvoorzorgsmaatregelen zoals handhygiëne, ademhalingshygiëne, beschikbaarheid en correct dragen van PBM’s, correcte reinigings-/ontsmettingsprocedures voor de omgeving, enz.). Anderzijds kunnen verschillende andere COVID-19 gerelateerde factoren een averechts effect hebben en het risico van overdracht van ziekenhuisinfecties verhogen (hoge bezettingsgraad in het ziekenhuis, en in het bijzonder op de COVID-19-afdelingen, ICU, enz.), een stijging van de patiënt-per-verpleegkundige ratio en dus van de werklast door de piek in het aantal opnames, en/of een daling van het aantal personeelsleden op de werkvloer (absenteïsme wegens ziekte), vervanging van dat personeel door minder gekwalificeerd personeel, een stijging van het aantal patiënten met comorbiditeiten, een toename van het antibioticagebruik, enz..

Door deze brede waaier aan verschillende factoren is het zeer onwaarschijnlijk dat we ooit de resultaten van deze ene instelling kunnen veralgemenen naar andere instellingen, of die resultaten vergelijken, waardoor enkel plaatselijke gegevens, ook ter plaatse nuttig kunnen zijn. Naast de analyse van louter cijfergegevens (aandeel, incidentie van MDRO’s en ziekenhuisinfecties) lijkt het vooral belangrijk de risicofactoren, de verstorende variabelen en de multifactoriële aard van de elementen die de cijfers kunnen beïnvloeden, in kaart te brengen, om de betekenis en beperkingen ervan volledig te begrijpen.

◄ Terug naar inhoud

Nieuwigheden

Wetenschappelijke agenda

  • maart 2024
  • 28/03
    BICS Symposium
  • april 2024
  • van 8/04 tot 11/04 || in Edinburgh
    The Microbiology Society Annual Conference
  • van 23/04 tot 24/04 || in Birmingham
    Infection and Prevention Control (IPC)
  • van 27/04 tot 30/04 || in Barcelona
    34th European Congress of Clinical Microbiology and infectious diseases
  • mei 2024
  • van 16/05 tot 17/05 || in Louvain-La-Neuve
    18ème Rencontre Internationale Francophone des Infirmiers et Infirmières (RIF)
Bekijk de volgende evenementen

Schrijf ook een artikel !

Vacatures

Onze partners

Flux RSS

Subscribe

REDACTIE

Ontdek de andere online nummers van het tijdschrift

Het volledige archief

Ontdek onze special

Uitwisseling van ervaringen